Cuma Hutbesi (PDF)

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

اَفَلَا يَنْظُرُونَ اِلَى الْاِبِلِ كَيْفَ خُلِقَتْ۠ وَاِلَى السَّمَٓاءِ كَيْفَ رُفِعَتْ۠

 وَاِلَى الْجِبَالِ كَيْفَ نُصِبَتْ۠ وَاِلَى الْاَرْضِ كَيْفَ سُطِحَتْ۠

وَقَالَ رَسُولُ اللّٰهِ صَلَّي اللّٰهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:

مَنْ سَلَكَ طَرِيقًا يَلْتَمِسُ فِيهِ عِلْمًا، سَهَّلَ اللَّهُ لَهُ طَرِيقًا إلى الجَنَّةِ

Varlığı Bir Kitap Gibi Oku!
(09.02.2024)

Kardeşlerim! Aziz Müminler!
Yüce Allah’ın varlığını, birliğini ve kudretini gösteren tüm işaretlere ‘ayet’ denir. Kur’an’ın her bir cümlesi ‘ayet’ olduğu gibi, yaratılan her bir varlık da tabiattaki her bir ilahi yasa da ‘ayet’ olarak ifade edilir.[1] Yaratılan ayetlerle, indirilen ayetler arasında muhteşem bir uyum vardır. Zira her ikisinin de kaynağı, tüm kâinatı yoktan var eden yüce yaratıcıdır. 
Yüce Rabbimiz ilk inen ayetlerde tüm varlığı bir kitap gibi okumamızı ve öğrendiklerimizi kayıt altına alarak bilgiyi çoğaltmamızı emreder.[2] İnsan, elde ettiği faydalı ilimle Allah’tan başka ilah olmadığına şahit olur.[3]İlim şehadetin anahtarı, şehadet teslimiyetin basamağı, teslimiyet cennet yolunun haritasıdır. Peygamberimiz (sas) de bir sözünde şöyle buyurarak insanları ilim öğrenme konusunda teşvik eşmiştir: “Kim ilim öğrenmek için bir yola çıkarsa Allah ona cennete giden yolu kolaylaştırır.”[4]

Kardeşlerim!
Kur’an-ı Kerim, bizlere sadece kulluk görevlerimizi öğreten bir teoloji yani ilahiyat kitabı değildir. Kur’an aynı zamanda bugün adına ‘pozitif bilimler’ dediğimiz ilmî hakikatlere de temas eden, tabiat kanunları hakkında bazı bilgiler veren ve muhataplarını ilmî araştırmalar yapmaya teşvik eden bir kitaptır. Kur’an insanın anne rahmindeki yaratılış süreçleri hakkında bilgi verirken[5] biyoloji ilmine; ‘deveye bakıp incelemezler mi?’ diye sorarken[6] zooloji/hayvan bilimine; bazı hayvanların yapıları hakkında bilgiler verirken anatomi/beden ilmine atıf yapar.[7] Dağların tıpkı bulutlar gibi hareket ettiğini,[8] yeryüzünün yayıldığını[9] ifade eden ayetler jeoloji/yer bilimine dikkatleri çeker. Suyun kaldırma kuvvetinden[10] ve farklı yoğunluklara sahip denizler arasındaki engelden bahseden ayetler[11] fizik ilmine işaret eder.
Yıldızlardan,[12] güneş ve ayın yörüngesinde adeta yüzüp gittiğini ifade eden ayetler[13] astronomi/gök bilimine; bulut, rüzgâr ve yağmur gibi hava olaylarından bahseden ayetler[14] meteoroloji/hava ilmine; evrenin oluşumuyla ilgili detaylar[15] kozmoloji/evren bilimine teşvik eder. Kur’an, örnek veya ibret almamız için anlattığı kıssalarla[16] tarihe; miras paylaşımındaki ince hesaplamalarıyla[17] matematiğe; insanın iç dünyasıyla ilgili verdiği bilgiler[18] psikolojiye; çocuk eğitimi hakkında verdiği bilgilerle[19] pedagoji/çocuk bilimine göndermeler yapar. Kur’an’da, bazı ayetler botanik/bitki ilmine[20] işaret ederken; bir şiir kitabı olmamasına rağmen[21] dinleyenleri hayran bırakan özelliğiyle dikkatleri edebiyata çeker. 
Kur’an’daki ilmi hakikatler incelendiğinde yaratılışla birebir uyum içinde olduğu görülür. Bu bilgiye sahip olan her insanın haykıracağı tek söz: ‘’Eşhedu ellâ ilâhe illallâh/Şahidim ki Allah’tan başka yoktur ilah!’’ sözü olacaktır. Rabbim bizlere tüm varlığı bir kitap gibi okuyabilecek derin bir anlayış ve okuma azmi nasip eylesin. Rabbim Kur’an’ın işaret ettiği faydalı ilimlerle kendimizi geliştirerek hem dünyamızı hem ahiretimizi güzelleştirebilmeyi bizlere nasip eylesin.

DİTİB Hutbe Komisyonu